“Temsilciliğini yaptığımız firmaların yeni projeleri ile ilgili bazı ertelemeler yaşansa da Haziran’dan itibaren başlayan süreçte birçoğu yeniden masaya yatırıldı. Projeleri devam ettirdik ve bazılarını sonuçlandırdık.”
Salgın sonbaharda yayılma hızını arttırarak devam ediyor. Firmalar da kendi faaliyet alanlarının gerektirdiği önlemleri alarak çalışmalarını sürdürme eğilimindeler. Yılın bu son aylarında sektörün önde gelen tedarikçileri ile piyasanın mevcut durumunu ve başlangıçtan itibaren pandemiden nasıl etkilendiğini ortaya koymak istedik. İlk görüşmemizi Aras Grup Genel Müdürü Hamdi Kaymak ile gerçekleştirdik.
“Yılın geneline baktığımızda, çok negatif etkilenmedik”
- Pandemi hayatın akışını etkileyip iş hayatını da değiştirip dönüştürüyor. Artık buna “yeni normal” deniyor. ‘Yeni normal’ ve getirdikleri, firmanızda ve faaliyetlerinde (müşteri ilişkileri, pazarlama, satış, servis vb.) neleri değiştirdi?
Yılın başlarında pandemiyle ilgili ilk haberleri aldığımız zaman, sadece Çin ile sınırlı kalacak, belki yakın çevreye sirayet edecek ama biz etkilenmeyeceğiz diye düşünüyorduk. Şubat ayında ise yavaş da olsa o etkileri hissetmeye başladık. Öncelikle Uzak Doğu menşeli firmalardan gelen bilgiler, oralardaki üretimle ilgili sıkıntılar söz konusuydu. Mart ayı ile birlikte biz de bu sıkıntıları yaşamaya başladık. Resmi olarak da salgın anons edildi. Dönemin başlangıcı itibarıyla etki çok şiddetliydi; nasıl olacak, nereye gidiyoruz şeklinde çok fazla soru vardı. Onların cevapları hiçbirimizde yoktu. Haziran’a kadar olan süreçte kontrollü olarak bazı ofis çalışan birimlerimizde mesai azaltması ve bazı birimler için de evden çalışma yöntemine geçiş yaptık. Tüm dünyada ne yaşanıyorsa o sıkıntıları birebir biz de yaşamaya başladık. Bu ister istemez yatırımlarla ilgili bir duraklama anlamına da geliyordu; bazı projeler ertelendi, bazıları durduruldu. Dolayısıyla o iki aylık süreci belirgin düzeyde negatif bir yansıma ile yaşadık. Temsilciliğini yaptığımız firmaların yeni projeleri ile ilgili bazı ertelemeler yaşansa da Haziran’dan itibaren başlayan süreçte birçoğu yeniden masaya yatırıldı. Projeleri devam ettirdik ve bazılarını sonuçlandırdık.
Toplamına bakarsak; yılın geneli anlamında çok fazla negatif bir sonuçla karşılaşmadık.
Bu süreci nasıl yaşadık? Daha az yüz yüze görüşmeler oldu. Müşterilerimize daha az ziyaret yapabildik. Bize gelen ziyaretlerde de bu anlamda azalma oldu. Yurt dışından bu süreçte hemen hemen hiçbir ziyaret gerçekleşmedi.
- Pandemide yurt dışından servis ziyaretleri de aksamış olabilir. Bunun yanında sizin güçlü bir servis altyapınız da var. Servis sorunu yaşadınız mı?
Temsilciliğini yaptığımız tüm makinelerle ilgili servisi A’dan Z’ye kendi bünyemizde sağlayabiliyoruz. Sadece bazı çok özel projeler için mühendislik desteği alıyoruz. Bu dönem tam da yoğun bir Komori web ofset baskı makinesi kurulumuna denk geldi. Burada yurt dışından da servis desteğine ihtiyacımız vardı. Bu süreçte yurt dışından gelecek mühendislerin seyahatlerinde bir gecikme yaşandı. Nisan – Mayıs aylarında servis desteğine ilişkin küçük de olsa aksamalar yaşandı ama Haziran’dan itibaren bu aksamalar da giderildi. Genel itibarıyla tüm makinelerimizin servisini kendi ekiplerimizle verebildiğimiz için istisnalar dışında sorun yaşamadık.
- Pandemide Türk basım sektörünün durumunu Avrupa ve dünya ile karşılaştırıldığında sektör nasıl bir görüntü veriyor?
Özellikle pandeminin başlangıç dönemi sektörümüzün yanı sıra diğer sektörler için de hızlı bir duraklama süreciydi. Belirsizlik hali, bazı projelerin ertelenmesini getirdi. Türkiye’de yaşananlar diğer ülkelerde yaşananlarla paralel görüntüdeydi. Bu olumsuzluk aslında tüm sektörler için geçerli değil. Bazı alanlarda, bazı sektörlerde tam tersi pandemi döneminin yarattığı yeni pazar avantajları sebebiyle hızlı bir artış olduğu görüldü. Basım sektörü geniş bir alan, özellikle ambalaja yönelik üretim faaliyetlerinde pandeminin ilk aylarında dönemsel artışları da gözlemledik. Özellikle gıda ambalajına ve ilaç ambalajına yönelik çalışan firmalarımızda ilk dönemde genel duraklamanın tam tersi ciddi bir talep olduğunu gözlemledik. Bu talep artışı uzun süre devam etti, sanıyorum bu dönemde normal seviyelere geldi. Geneli itibarıyla basım sektörü ilk aylarda biraz sıkıntı çektiyse de zamanla taşlar yerine oturdu, çalışılan alanlara bağlı olarak, bazı alanlardaki talep artışı sektöre de yansımış oldu.
Özetlemek gerekirse, özellikle ambalaj ve etiket, ticari matbaacılık tarafında da kitap baskılarında ciddi artışlar oldu. Bu artışlar, bu alanlarda çalışan firmalara da yansımıştır.
Avrupa ve dünya ile çok belirgin farklılık olduğunu düşünmüyorum. Avrupa’yı çok yakından takip ediyoruz, Uzak Doğu ve Amerika’dan bilgiler alıyoruz; süreç çok paralel geçti. Belki biraz pozitif farklılığımız olabilir çünkü Avrupa’da ciddi bir kapanma yaşandı. Bu tüm pazarlar için ister istemez çok hızlı bir daralma demekti. Ambalaja çalışan firmalar dahi bir süreliğine üretim yapmadılar. Ama bizde basım sektörü hiç durmadı, zaman zaman yavaşlama, bireysel aralar olsa da süreklilikle ilgili hiçbir sıkıntı yaşamadılar. Avrupa’da duraklamanın etkisiyle bize olan talepte biraz artış da söz konusu olmuştur. Dolayısıyla ambalaj – etiket sektörü için karantina döneminin hareketli geçtiğini söyleyebiliriz.
Müşteriler servis konusunda daha anlayışlı
- Kurulum, servis ve yedek parça temininde olası sıkıntıların müşteri toleranslarına etkisi oldu mu?
Aras Grup olarak bir avantajımız var. Makinelerimizle ilgili ciddi bir stok yapılanmamız var. Makineler için hassas parçaları zaten kendi bünyemizde stokta bulunduruyoruz. Dolayısıyla bu anlamda bir sıkıntı yaşamadık, zaten o göreceli yavaşlama ve daralma neticesinde bu tip servis ve parça talebinde de çok artış olmadığını söylemek mümkün. Tam tersine çok acil olmayan bazı servis taleplerinin ertelenmesi de söz konusu oldu. Bu nedenle bir sıkıntı yaşanmadı. Dünyada ve Türkiye’de yaşanan pandemide yaşanılan sıkıntılarla ilgili olarak herkes hem daha temkinli hem de daha esnekti. Yaşanılan sorunlara daha toleranslı bir yönetim süreciyle çözümler arandı.
- Portföyünüzdeki ürünlere talepte, salgının etkilediği değişiklikler var mı?
Genel olarak yavaşlamadan dolayı bir talep artışı bu süreçte gerçekleşmedi. Yalnız, bazı ürün gruplarıyla ilgili yavaşlama daha belirgin yaşandı ama başka ürün gruplarıyla ilgili göreceli bir talep artışı olduğunu söylemek mümkün. Pandeminin özellikle ambalaj ve etiket sektöründe pozitif bir etkisi oldu ve bu alanda baskı sonrası makinelerinde bazı ürün gruplarında göreceli talep artışları da oldu.
Kitap ve karton ambalajda talep artışı
Sizce ilişkide olduğunuz sektör firmaları ve kuruluşunuz pandemiden ne kadar etkilendi, iş hacmi ve ciro oranları hangi yönde nasıl değişti?
Burada etkilenenleri sektör sektör ayırmak gerekiyor. Ticari matbaalarda belirgin bir yavaşlamadan söz edebiliriz ama kitap üretimi de ticari matbaacılığın içinde ve o alanda çalışan bazı firmalar için tam tersine artışlar da söz konusu. İhracata çalışan bazı ticari matbaaların, özellikle kitap üretimi yapanların Avrupa ülkelerine ihracatlarını ciddi anlamda arttırdıklarını da gördük. Bu bizim için de sürprizdi. Keza karton ambalajda, özellikle gıda ve ilaç ambalajı üzerine çalışan firmalarda ilk dönemlerde ciddi olarak kapasite artışına da gittiler. Dolayısıyla yılın toplamı anlamında o firmalarda daralma anlamında çok fazla sıkıntı yaşandığını zannetmiyorum. Tüm basım sektörü olarak bir miktar daralma yaşanmış olabilir.
- Fuarlar ve yüz yüze etkinlikler askıya alınmış durumda. Bu sürecin ne kadar devam edeceği de belli değil. Sektörel bilgi aktarımında hangi yolları kullanıyorsunuz. Siz ne düşünüyorsunuz?
”Sanal tanıtım etkinlikleri ve buluşmalar pandemi sonrasında da devam edecek”
Bu sene sektörel hiçbir fuar yapılmadı. Bildiğiniz gibi Interpack ve Drupa fuarları sektör açısından çok önemliydi, ikisi de 2021’e ertelendi. Resmi olarak bir bilgi olmasa da şu an pandemiyle ilgili yaşanan sürece bakınca sanki bu fuarlar Mart / Nisan aylarında da yapılamayabilir görüntüsünde. Dolayısıyla biz 2021 yılı içinde planlanan fuar, open house vb. yüz yüze etkinliklerin ağırlıklı olduğu tanıtım çalışmalarının çok yapılamayacağını düşünüyoruz.
Bu aslında birtakım farklı alternatiflerin gelişmesine katkı da sağladı. Birçok üretici firma bu tür tanıtım faaliyetlerini sanal ortamda gerçekleştiriyor. Ziyaretçiler fuar alanında ya da showroom’da imiş gibi tüm teknik altyapıları hazırladılar. Oturduğunuz yerden, masanızdan görmek, incelemek, test etmek istediğiniz tüm çalışmaları takip etme imkânına sahipsiniz. Bazı firmalarımız biraz daha ileri adım attılar; sanıyorum birçok firma yakında o imkanlardan bahsedeceklerdir. Örneğin sanal gözlüklerle tıpkı fuar alanında ya da fabrikadaki gibi her türlü test çalışmasının, her türlü demo çalışmasının, makine incelemesinin rahatlıkla yapılabilir olacağı bir altyapıya sahip olacaklar.
Temsilcisi olduğumuz örneğin Komori, Horizon gibi firmalarımız, karantina sürecinde bu tür faaliyetlerini arttırdılar. Şu anda yeni teknolojiler ya da var olan makinelerle ilgili merak edilen testler, yapılması gereken işler varsa bunları sanal ortamda yapabiliyoruz. Doğrusu, bu süreç devam edecek görünüyor. Yani ileride, her şey düzeldiğinde, rahatlıkla seyahat edebilir duruma geçtiğimizde bile sanıyorum birçok aktivite sanal ortamda gerçekleştirilecek.
- Sizce dergiler işlevlerini yerine getirebiliyor mu?
Sektörel dergiler özveriyle çalışıyorlar. Zor bir dönem. Bu sıkıntılar zannediyorum dergi çalışmalarını da negatif olarak birebir etkilemiştir. Ziyaretler zor oluyor, her zaman birebir görüşme yapılamıyor. Teknolojik yeniliklerin takibi bu anlamda anlık gerçekleştirilemiyor ama memnuniyetle gözlemlediğimiz kadarıyla sektörel dergiler de sanal ortamdaki tanıtımları, etkinlikleri takip ederek yeni teknolojileri takip ederek bu yenilikleri sektör mensuplarıyla paylaşımda gerçekten çok başarılı çalışmalar yapıyorlar. Bu yeni iletişim teknolojilerini birebir kullanıp dergi olarak bu zor dönemde misyonlarını büyük bir özveriyle yerine getiriyorlar.
- Gelecek matbaalara neler getirecek? Yeni normal kavramı ışığında, matbaacılar hazır olmak için bugünden neler yapabilirler?
Bundan önce de önemliydi ama teknolojinin getirdiği tüm yenilikleri çok dikkatli takip etmek durumundayız. Üretim yöntemlerindeki otomasyon süreçlerini çok dikkatli takip etmek zorundayız. Bu hem verimlilikle ilgili hem rekabet koşullarında olmazsa olmazımız.
Teknolojik altyapılarımızı hangi sektörde olursak olalım, çok daha iyi kurgulamamız lazım. Uzaktan çalışma yeteneklerimizi, onay süreçlerimizi geliştirmeliyiz. Ticari matbaalar için web – to – print çalışmaları belki biraz daha önem kazanacaktır. Siparişlerin alınması ve onay süreçlerinin çok daha hızlı ve yüz yüze olamayan süreçlerle sağlanmasına yönelik teknolojik yatırımları arttırmamız gerekiyor. Yine üretim sürecindeki otomasyonların arttırılması ve sonrasında lojistik altyapıların geliştirilmesine yönelik yatırımların arttırılması önceliğimiz olmalı.
Tek kullanımlık ürünler salgında öne çıktı. Aras Grup bünyesinde en yeni şirket olan MetPack ürünleri bundan nasıl etkilendi?
Bahsettiğim gibi bu süreç ambalaj sektörüne yönelik çok negatif bir etki yaratmadı ve tam tersi bazı alanlarda üretim artışları da getirdi. Özellikle tek kullanımlık ürün gruplarında göreceli talep artışları yaşandı. MetPack polietilen kaplamalı kağıt ürünleri üretiyor. Bu alandaki talep artışlarına paralel olarak kapasite kullanımı ve özellikle ihracat faaliyetlerinde artış olduğunu söyleyebilirim.
“Yılın son dönemindeki talep artışı önümüzdeki yıl da devam edecek görünüyor”
- Aras Makine olarak yeni Komori web kurulumları geçen bir yılın gündeminde oldu. Üç kurulum gerçekleştirdiniz. Pandemiye denk gelen bu kurulumlar sonrasındaki durum nedir. Yeni satışlar bekliyor musunuz?
Pandeminin başlangıcında yaşanan belirsizlik sebebiyle yılın devamına negatif bakıyorduk ama bugün bir önceki yıl ile aynı seviyelerde yılı tamamlayacağımızı söylemek mümkün. Kurulumlar tam da pandemi dönemine geldi, yeni üç Komori 16 sayfa yeni web ofset baskı makinesi kurulumu bu dönemde gerçekleşti. Özellikle ambalaja çalışan matbaalarımızdan hem Komori ofset baskı makinesi hem de baskı sonrasına yönelik SBL kesim makineleri, Wen Chyuan lak ve selofan makineleri ve diğer konverting makinelerine geçen yıldan biraz daha fazla talep olduğunu da söylemek mümkün. Ticari matbaacılık genelinde bir talep artışından bahsedemesek de yılın ikinci yarısında Komori tabaka ofset baskı makinelerinden dört adet sipariş aldık. Yine baskı sonrası mücellit sistemlerinde HORIZON teknolojilerine yönelik talep canlılığı hiç azalmadı. Dolayısıyla, yılın tamamı için 2020’yi pandemiye rağmen pozitif tamamlayacağız demek mümkün. İyi tarafı, sanki önümüzdeki yıl için de bu trend devam edecek gibi görünüyor. Hem kurutmalı web ofset baskı makinelerinde hem de ambalaj için tabaka ofset baskı makinelerinde ve özellikle ambalaj baskı sonrası makinelerinde bu talep artışının 2021’de de devam edeceği beklentisi içerisindeyiz.
- Bundan sonra pandeminin getirdiği yeni temsilcilikler olacak mı?
Bazı alanlarda talep artışları söz konusu ama sırf pandemiye bağlı yeni teknolojiler ya da farklı ürünlerin geliştirilmesine yönelik özel bir çalışma gözlenmiyor. Var olan portföyümüz ile pandemi sonrasında da çalışmalarımız devam edecek.
