Fark yaratan ambalaj tasarımlarıyla adından söz ettiren Tasarist ekibi, toplumda bilinç düzeyinin artmasıyla birlikte daha çok tercih edilir hale gelen çevre dostu ambalaj tasarımlarının, markalar dünyasında meydana getirdiği değişim ve gelişim süreçlerini değerlendirdi.
İyi tasarımın ölçütü çevreye duyarlılığında gizli
Tasarist Genel Koordinatörü Reşan İlhan, iyi bir tasarımı, çevreye duyarlılığı ve hedef kitlesini geri dönüştürülebilir alternatifleri seçme konusunda etkileyebilecek güce sahip olması yönüyle ele alıyor. İlhan, çevre dostu ambalaj kullanan markaların sadece doğaya önem veren marka imajını elde etmediğini ayrıca sorumluluk sahibi ve duyarlı bir marka olarak da algılandığına dikkat çekiyor. Bu durumun markaların tüketici gözündeki imajına önemli derecede katkı sağladığını da belirtiyor.
Çevresel faktörler ambalaj tasarımlarını etkiliyor
İnsanların ihtiyaç ve isteklerinin sınırsız olması, buna karşılık dünya üzerindeki enerji ve ham madde kaynaklarının oldukça sınırlı olması nedeniyle her geçen gün tükenmeye bir adım daha yaklaşıyoruz. Bu durum artık ambalaj atıklarını ve ambalajın üretimi sırasında kullanılacak enerjiyi minimize edecek tasarımların kullanılmasını zorunluluk haline getiriyor. Çevresel faktörlerin etkisiyle meydana gelecek tehlikelerin yadsınamaz gerçeklikte olduğunu ve bu durumun toplumu bilinçli ve çevreye duyarlı hale getirdiği söyleyen Tasarist Genel Koordinatörü Reşan İlhan, ticari markaların tüketiciler arasında yaygınlaşan bu durumun farkına vararak, cevap vermeye başladığını belirtiyor.
Çevre dostu ambalajların tasarım yaratım sürecine katkısı
Bir başka açıdan bakıldığında; atık yönetimi ve çevre korumasına yönelik yasal düzenlemelerin geçmiş yıllara oranla oldukça arttığı gerçeği dikkat çekiyor. Ambalaj tasarımı sektörünün de bu gelişmelere paralel olarak etkilenmemesi mümkün değil. Çevre dostu ürünlere talep arttıkça üretici ve tasarımcılar da ambalajlarda geri dönüşümü mümkün kılan ham madde kullanımına yöneliyor. Ambalajını çevre dostu maddelerden üretemeyen markalar ise ambalaj boyutlarını mümkün olduğu kadar minimal tutarak hem enerji tasarrufu sağlama hem de ambalaj atıklarını azaltma yolunu seçiyor. Tasarist Yaratıcı Yönetmeni Musa Çelik, çevre dostu ve sürdürülebilir ambalajlara aşinalığın artmasıyla tasarımcıların bu konudaki acemiliklerinden sıyrıldıklarını ifade ediyor. Çelik, tek tip giden dizaynların, yerini çok daha özgün, renkli ve fark yaratan tasarımlara bırakmaya başladığını, birçok önemli tasarım yarışmasının gerek katılımcıları gerekse de kazananları arasında oldukça iddialı, iddialı olduğu kadar da çevre dostu ambalaj örnekleri görmenin artık fazlasıyla mümkün olduğuna dikkat çekiyor.
Çevre dostu ambalaj tasarımları için 5 önemli faktör:
Tasarist Yaratıcı Yönetmeni Musa Çelik; çevre dostu ambalaj tasarımlarının hayata geçirilmesi sürecinde göz önünde bulundurulması gereken noktaları 5 başlık altında toplayarak değerlendiriyor:
1. Mukavemet: Mukavemeti yüksek malzeme tercihi ile daha az ambalaj malzemesi kullanılarak maliyetler ve ambalaj atıkları önemli ölçüde azaltılabilir. Bu durum, koruma işlevinden ödün vermeden çevre dostu kompakt ambalajlar hazırlanmasına olanak sağlar. Ambalajın mukavemetini arttırmanın bir diğer yolu da tasarımda yapılacak dokunuşlardır.
Örneğin; Tasarist’in hazırladığı Bingo Cam tasarımının kırıklı yüzeyi sayesinde daha az malzeme kullanılarak, daha mukavemetli bir şişe elde edilmiştir. Böylece rakiplerden farklılaşmanın yanında ambalaj atığı ve maliyetlerin azaltılması sağlanmıştır.
2. Hafiflik: Daha hafif ambalajlama daha etkili bir nakliye ve dağıtıma olanak sağlar. Her yıl milyonlarca ton ambalaj malzemesi kullanıldığı göz önünde tutulursa ağırlığın birkaç gram azaltılmasının hem çevreye hem de kâr – zarar rakamlarına doğrudan etki edeceği açıktır.
“Bingo Dynamic Hepsi Bir Arada” tablet ambalajı yeniden tasarlanırken, fosfat içermeyen formülüyle çevre dostu olan ürünün ambalajının da aynı ölçüde çevreye duyarlı olmasına özen gösterildi. Kullanılan ambalaj malzemesi % 30 oranında azaltılarak daha hafif ve farklılaşan bir kutu elde edildi.
3. Geri Dönüşüm ve Yenilenebilirlik: Yenilenebilir kaynaklardan elde edilen ve geri dönüştürülebilir malzemelerle yüksek kalite standartlarına sahip ambalaj tasarımları hazırlamak günümüz şartlarında mümkün hale gelmiştir. Üretimden geri dönüşüme, bütün döngünün iyi bir şekilde yönetilmesiyle maliyetler ve çevresel etkiler önemli ölçüde azaltılabilir.
4. İşlenebilirlik: Seçilen ambalaj malzemesinin işlenebilirliği daha etkili sonuçlar çıkmasını sağladığı gibi atık, kullanılan enerji, işçilik ve ham madde maliyetlerinin düşmesine de olanak sağlar. Ambalaj malzemesinin kolay işlenmesi, hazırlanan tasarımın planlanan görüntüde üretilmesini de kolaylaştırır. Üretim öncesi dijital testlerle de desteklendiğinde kolay işlenebilir ham maddeler ile hatalı sonuçların ve ham madde israfının önüne geçilmiş olunur.
5. Çok Yönlülük: Ambalaj tasarımlarının ikincil kullanıma olanak verecek şekilde çok yönlü olarak tasarlanması bir diğer önemli etkendir. Böylece üretim için gerekli ham madde, enerji ve kullanım sonrası ambalaj atığı azaltılmış olur.
