“Salgın öncesi efektif olarak yürütülen satış sonrası destek faaliyetleri aynen devam etti. Müşterilerimizin bir yılda 1.8 milyon metre etiket baskısı yaptığını görebildik. Bunun bir sonucu da olumlu olarak satışlarımıza yansıdı ve yeni kurulumlar için anlaşmalar imzaladık.”
Türkiye dünya çapında etkili olan ve kış yaklaştıkça etkisini arttıran pandemi ile savaşıyor ve bu süreçte sektörümüz de zor günler geçiriyor. Salgının sektörü üzerindeki etkilerine daha yakından bakmak için tedarikçilerin görüşlerini alıyoruz. Bu çerçevede, Lino Sistem A.Ş. Genel Müdürü Nadir Kargı sorularımızı yanıtladı.
- Pandemi hayatın akışını etkileyip iş hayatını da değiştirip dönüştürüyor. Artık buna “yeni normal” deniyor. ‘Yeni normal’ ve getirdikleri, firmanızda ve faaliyetlerinde (müşteri ilişkileri, pazarlama, satış, servis vb.) neleri değiştirdi?
Geçtiğimiz Ocak – Şubat aylarında başlayan salgın bilindiği gibi her geçen gün etkisini artırıyor ve daha en az bir yıl daha bu sorunla mücadele etmemiz gerekiyor. Tamamen ortadan kalması ise daha uzun yıllar alacak ancak hiçbir zaman “vaka-i adiye” olmayacak. Tüm bunlar hepimizin “eski normal” günlerimizdeki yaşantımıza geri dönecek kadar bizleri ikna etmeyecek ve aslında “yeni normal” yaşantımızda etkin olmalı. Doğal olarak tüm süreç ve halen müşteri, potansiyel müşteri ve potansiyel yatırımcı firmaları yerlerinde ziyaretlerimizi de başlangıçta olumsuz etkiledi. Sanırım herkeste olduğu gibi o panik süreci bitti ve maske, mesafe ve hijyen kuralları içerisinde pazarlama ve satış faaliyetlerimiz devam ediyor. Kuralar çerçevesinde servis hizmetlerimiz hiç aksamadı ki zaten böyle bir ihtimal de olamaz. Müşterilerimizi, zincirin bir halkası olarak en zorlu şartlar altında dahi desteklemek durumundayız.
- Pandemi sonrasındaki Türk basım sektörünün durumunu Avrupa ve dünya ile karşılaştırıldığında nasıl bir görüntü veriyor?
Basım sektörümüzde ürünlerinin alımı ertelenecek sektörler var ertelenemeyecek olanlar, hatta daha da gelişenler var. Sanırım dergi, kitap ve görsel uygulamalarda salgın sürecindeki tüm dünyadaki gözlemlenen finansal sıkıntılar, ödemeler dengesinin bozulması tüketimi etkiledi ancak etiket ve ambalaj sektörü daha ileri bir seviyeye gelmediyse bile var olanı korumayı başardı. İnternet satışları küçük büyük hemen tüm tedarikçilerin ana hedefi haline geldi. Tüketiciler gereksinimlerini bu kanaldan temin ettiler ve zorunlu olmadıkça pazara çıkmayan insanlar özellikle keyfi ve gereksiz harcama alışkanlıklarında değişiklik yaptılar. Doğal olarak basım sektörünü de bunun dışında tutmak mümkün değil. Ülkemiz özelinde kontrolsüz döviz artışının getirdiği finansal sıkıntılar, alacakların toplanamaması, borçların yapılandırılamaması otomatik olarak bu büyük krize özellikle döviz borcu ile yakalanan bazı matbaaların zorlanmalarına neden oluyor. Hiç arzu etmeyeceğimiz bir şekilde bazılarının el değiştirecekleri veya pazardan çekilecekleri gibi bir ihtimal her zaman var. Salgın nedeniyle ortaya çıkan olumsuzluklardan kurtulmayı umarken döviz, ihracat ve ithalat özetle ekonomik kriz bu sürecin uzamasına neden oluyor.
- Kurulum, servis ve yedek parça temininde zorluklar devam ediyor mu; müşteri toleransları değişti mi?
Müşterilerimizden anlayış görüyoruz ancak gerek servis, gerek yedek parça ve gerekse sarf malzeme temininde hiçbir zaman sıkıntı yaşamadık ve yaşatmadık diyebilirim. Salgın öncesi efektif olarak yürütülen satış sonrası destek faaliyetleri aynen devam etti. Bunun bir sonucu olarak müşterilerimizin bir yılda 1.8 milyon metre etiket baskısı yaptığını görebildik. Bunun bir sonucu da olumlu olarak satışlarımıza yansıdı ve yeni kurulumlar için anlaşmalar imzaladık.
- Portföyünüzdeki ürünlere talepte, salgının etkilediği değişiklikler var mı?
2017 yılında Labelexpo fuarında lansmanı yapılan ve 2018 Haziranın ayından itibaren üretim, sevkiyat ve kurulumu başlayan DURST’un yeni UV inkjet etiket & esnek ambalaj dijital baskı platformu olan “Tau RSC” ürün serisinin 16 ay gibi kısa bir sürede 100 adet kurulum üzerinde teveccüh görmesi büyük başarıdır. Unutmayalım ki bu sürecin büyük bölümü salgın sürecine dahildir. Lino Group olarak kendi bölgemizde 9 adet kurulumla önemli bir pazar payı elde etmiş durumdayız. Bunun nedenini de yukarıda anlatmaya çalıştığım gibi “etiket & ambalaj” sektörünün salgından olumsuz etkilenmemesi hatta olumlu etkilenmesine bağlayabiliriz.
- Portföye yeni ürünler ekleme ihtiyacı duyuyor musunuz?
Bilindiği gibi DURST “Tau RSC” serisinin yeni ürünü olan “RSCi” LabelExpo 2019’da tanıtıldı. Şu an “RSC” serisi; 1200 x 1200 gerçek dpi baskı kalitesi, %80’e varan beyaz opazitesi veren beyaz dahil 8 renk, 330, 420 ve 508 mm baskı eni, 3.000 m2/saat baskı kapasitesi ve 0,15 €/m2 ortalama baskı maliyetiyle halen dünyada benzersiz bir örnektir. 2021 Labelexpo/Brüksel ne getirir bilinmez ancak ana ürün gamı artık “RSC” platformu üzerinde kuruldu ve onun üzerinde gelişecektir. SEI Lazer Kesim sistemleri halen dijital etiket baskı sistemlerinin kapasitelerini karşılayacak seviyede ürün gamına sahip. “Label Master” ürünümüz 10 m/dakikalık hızıyla pazarda kendi segmentinde en hızlı sistemdir. “Label Master” müşteri taleplerine uygulama gereksinimlerine bağlı olarak “Lazer Kesim” yanında analog baskı sonrası çözümleri de aynı sistem içinde bulundurabilmekte ve müşterilerin tüm ihtiyaçlarını tek bir sistemde çözmelerini sağlamaktadır. Pazardaki gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkacak talepleri karşılamak için dinamik markalar olan ürünlerimiz zaten yakın takip ile gerekeni yapmakta ve yapacaktır.
- Sizce ilişkide olduğunuz sektör firmaları ve kuruluşunuz pandemiden ne kadar etkilendi, iş hacmi ve ciro oranları hangi yönde nasıl değişti?
Birkaç istisna müşterimizi saymazsak salgın sürecinde olumsuz bir değişim görmedik. Yukarıda ifade ettiğim gibi özellikle etiket uygulamasında bir yılda 2 milyon metreye yaklaşan baskılar gerçekleştiren müşterimiz oldu. Firmamız da bağlı olarak çok olumsuz etkilenmedi. Birtakım ödeme gecikmeleri, aksamaları dışında. Bunların da düzelme sürecinde olduğunu görüyoruz.
- Fuarlar ve yüz yüze etkinlikler askıya alınmış durumda. Bu sürecin ne kadar devam edeceği de belli değil. Sektörel bilgi aktarımında hangi yolları kullanıyorsunuz. Bu süreçte sektörel dergilerin işlevleri neler olmalı, mevcut durum beklentilerinizi karşılıyor mu?
İnsan ve mal hareketi gerektiren insanlar arasında yoğun temas gereken canlı fuarlar ertelendi ve ertelenmeye devam edecek gibi görünüyor. drupa’nın bile ertelenmiş olması ve diğer gerek uluslararası ve gerekse yerel/bölgesel fuarların takiben ertelenmesi ve ertelenecek olması tedarikçilerimizi “sanal” dünyayı kullanmaya yönlendirdi. Elektronik yöntemlerle bilgilendirme yanında “sanal” uygulamalar da öne çıkmaya başladı. Örneğin 2 yılda bir düzenlenen ve büyük ilgi gören “DURST Digital Day” etkinliği ertelendi ancak salgın sürecini devamı nedeniyle sanal olarak 11 Kasım 2020’de yapılacak. Bunu buradan duyurmuş olalım. İlgilenenler www.durst-group.com/digitalday2020/live, linki üzerinden kayıt yapıp izleyebilirler. Diğer bir uygulama da sanal demolar oldu. Firmaların gerek kendi malzemeleri ve gerekse standart malzemelere kendi imajlarının basıldığı ve çözümlerin anlatıldığı “canlı” demolara internet üzerinde katılım sağlanabiliyor. Bu “sanal” uygulamalar gelecekte de kalıcı olacak gibi görünüyor.
- Gelecek matbaalara neler getirecek? Matbaacılar hazır olmak için bugünden neler yapabilirler?
“Web to Print” (İnternet Matbaası) artık matbaaların dikkatle incelemeleri ve kısa zamanda aktive etmeleri gereken bir alan. DURST zaten bu uygulamaya yönelik yazılım çözümleriyle öne çıkıyor. Yeni kuşağın dinamik ve teknolojiye yatkın olmalarını da avantaj olarak görüp, dönüşümü hızlandırmalarını önerebilirim. Diğer taraftan var olan operasyonun daha verimli yürütülmesi ve ne yapıldığının bilinmesi, daha rekabetçi bir pazar yaklaşımına yardımcı olacak olması nedeniyle “BEL”, “OverPrint MIS” çözümümüzün de göz önüne alınması gerekir. Halen 6-7 kurulumla beğeni alan ürünü matbaa, etiket & ambalaj operasyonlarını elektronik ortamda; pazarlama, satış, fiyatlama, üretim ve üretim takip, sonrasında da geri besleme yapacak kayıt tutma özelliklerine sahip, BEL OverPrint ile kontrol ve değerlendirme altına almakta fayda vardır.
- Temsilciliğini yürüttüğünüz markalar çerçevesinde önümüzdeki günlerde etkinlikler planlıyor musunuz, temsil ettiğiniz markaların Pazar payında nasıl bir gelişme bekliyorsunuz?
Yukarıda belirttiğim gibi DURST Digital Days 11 Kasım 2020’de yapılacak, üretim tesisi demoları artık sanal ortamda yapılacak. Bunun benzerini geçtiğimiz günlerde SEI LASER gerçekleştirdi ve büyük ilgi gördü. Firmalar DURST’un Demo Merkezindeymiş hissi ile sistemleri inceleyebilecek ve interaktif yöntemlerle tüm gereksinimlerini karşılayacaklar. Bu uygulamalar artarak devam etmek durumunda salgın devam ettiği sürece ki kısa zamanda bitecek, yok olacak gibi de görünmüyor.
